Η σχολική εκπαίδευση αλλάζει DNA
23/03/2011 - 09:00
του Χρήστου Κάτσικα
Αν υπήρχε διαγωνισμός για εκείνους που αλλάζουν με την πιο μεγάλη μαεστρία...
το νόημα των λέξεων και των εννοιών, τότε το πρώτο βραβείο θα έπρεπε να απονεμηθεί στην ηγεσία του υπουργείου Παιδείας. Αυτή η ηγεσία, βαδίζοντας στα χνάρια της επικοινωνιακής πολιτικής της κυβέρνησης, ονομάζει τη συγχώνευση των σχολείων παιδαγωγικό μέτρο, τη διάλυση των αναλυτικών προγραμμάτων σπουδών εκσυγχρονισμό, την προσαρμογή του σχολείου στη λογική των δεξιοτήτων πρόοδο, την ιδιωτικοποίηση του πανεπιστημίου φυσικό φαινόμενο, όπως λίγο πριν βάφτισε τη μείωση των μισθών αποτελεσματική διαχείριση, τη μείωση των προσλήψεων εξορθολογισμό, την απόλυση εξυγίανση, το φόρο αλληλεγγύη...
Πριν όμως δούμε τι ακριβώς κάνει και πού ακριβώς στοχεύει το υπουργείο Παιδείας και η κυβέρνηση, οφείλουμε να ξεκαθαρίσουμε δύο ζητήματα:
• Πρώτον, είναι σαφές ότι η εκπαιδευτική πολιτική της σημερινής κυβέρνησης είναι δεμένη με ένα τμήμα με την εκπαιδευτική πολιτική της προηγούμενης, καθώς έχουν την ίδια κατευθυντήρια γραμμή.
• Τα μέτρα και οι εκπαιδευτικές πολιτικές που «τρέχουν» σήμερα από το υπουργείο Παιδείας είναι επιδιώξεις, κατευθύνσεις, προσδοκίες και όνειρα των στρατηγών του κεφαλαίου, του Ευρωπαϊκού Διευθυντηρίου, του ΟΟΣΑ, των δύο αστικών κομμάτων, πολλά χρόνια πριν από την κρίση. Αυτή η «ιερή συμμαχία» βρίσκει ευκαιρία τώρα να κάνει πραγματικότητα τα πιο νεοφιλελεύθερα όνειρά της, τα οποία προβάλλει άλλοτε ως μέτρα σωτηρίας για την αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης και άλλοτε ως συνέπεια της οικονομικής κρίσης.
Πίσω από τις «χάρτινες» διακηρύξεις
Για μια ακόμη φορά γινόμαστε μάρτυρες μιας επιχείρησης αλλαγών του σχολείου και των λειτουργιών του, που στεφανώνεται με τη βοήθεια ενός καταιγισμού αριθμών και στοιχείων για την «ποιοτική εκπαίδευση», για το «ψηφιακό σχολείο», για τα «νέα αναλυτικά προγράμματα» και άλλα ηχηρά που κατά κόρον χρησιμοποιεί η πολιτική ηγεσία για να πείσει ότι γι’ αυτήν είναι «πάνω απ’ όλα ο μαθητής».
Ωστόσο, αν ξύσουμε τις «χάρτινες» διακηρύξεις, θα διαπιστώσουμε διά γυμνού οφθαλμού ότι το υπουργείο Παιδείας απλά προσπαθεί να «μπαζώσει» τα προβλήματα και τις ελλείψεις, τα ανοιχτά «ρήγματα» στο ταλαιπωρημένο σώμα της ελληνικής εκπαίδευσης, για να καταφέρει ένα νέο συντριπτικό χτύπημα σε ό,τι απέμεινε από το δημόσιο και δωρεάν χαρακτήρα του σχολείου.
Η κυβέρνηση και το υπουργείο Παιδείας, με την ευκαιρία της οικονομικής κρίσης και εκμεταλλευόμενοι την προσωρινή αδυναμία των εργαζομένων, των συνδικάτων, του εκπαιδευτικού κινήματος να προβάλλουν σθεναρή άμυνα, εξαπολύουν άνευ προηγουμένου επίθεση στο ίδιο το DNA της δημόσιας εκπαίδευσης, από την Α' Δημοτικού μέχρι το πανεπιστήμιο και τα μεταπτυχιακά.
Με επικοινωνιακή μαεστρία, ασκώντας κριτική στα σοβαρά προβλήματα των δημόσιων σχολείων και πανεπιστημίων, που η δική τους πολιτική έχει δημιουργήσει, προβάλλουν το σύνθημα της αλλαγής, για να εξαπατήσουν το γονιό που πληρώνει χιλιάδες ευρώ στα φροντιστήρια και το παιδί του ούτε γράμματα μαθαίνει ούτε δουλειά βρίσκει, για να ξεγελάσουν το μαθητή που ακρωτηριάζεται στο τρίγωνο σχολείο - φροντιστήριο - ιδιαίτερο, για να παραπλανήσουν τον εκπαιδευτικό που νιώθει όλα τα πυρά να κατευθύνονται πάνω του.
Είναι κι αυτό, αλήθεια, μια πολιτική. Και μάλιστα, θα μπορούσε να πει κανείς ότι είναι και μια αποτελεσματική πολιτική. Βεβαίως όχι για την εκπαίδευση, αλλά για να διατηρεί κάποιος το κεφάλι του στη θέση του. Από την άλλη, όταν αφήνεις κάτι να τελματώσει, εύκολα μπορείς, με επικοινωνιακές «ντρίμπλες», να υφάνεις την κατασκευή του κατηγορητηρίου ενάντια στο ίδιο το θύμα για το τέλμα στο οποίο έχει περιπέσει. Για να σκεφτούμε καλύτερα: Πώς μπορεί κάποιος να βγάλει από τη μέση ένα φυτό που θεωρεί ότι του πιάνει το χώρο; Μα με το να το αφήσει απότιστο, να ξεραθεί, να αχρηστευτεί. Πώς μπορεί κάποιος να πριμοδοτήσει την ιδιωτική εκπαίδευση; Μα αφήνοντας τη δημόσια εκπαίδευση σε τέλμα. Αυτό είναι για την ιδιωτική εκπαίδευση ένα δώρο από τα αποδυτήρια πριν αρχίσει ο αγώνας...
Επιχειρούν να αλλάξουν το DNA
της ελληνικής εκπαίδευσης
Η κατεύθυνση είναι σαφής και πριμοδοτείται από το λεγόμενο ΕΣΠΑ, δηλαδή τις «πληρωμένες» οδηγίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης – πρόκειται για αντίστοιχες οδηγίες με εκείνες που αφάνισαν, την προηγούμενη 20ετία, κάθε παραγωγική βάση της χώρας στον πρωτογενή και δευτερογενή τομέα: Στοχεύουν στο βάθεμα του ιδιωτικοποιημένου, πειθαρχημένου, ευέλικτου και αποδοτικού στα κυρίαρχα συμφέροντα σχολείου, που θα παράγει εργατικό δυναμικό φθηνό, χωρίς δικαιώματα, αλλά καταρτισμένο με εκείνες τις χρηστικές δεξιότητες που απαιτεί το κεφάλαιο για αύξηση της κερδοφορίας του. Στοχεύουν να προσαρμοστεί η εκπαίδευση και η εργατική δύναμη στις «νέες συνθήκες», κοντολογίς στην ευελιξία, την αποδοτικότητα, την ανταγωνιστικότητα, την επιχειρηματικότητα, την απασχολησιμότητα, το κόστος, κ.λπ., αλλά και να τις αναπτύξει, να τις τυποποιήσει περισσότερο, να τις μετρήσει και να τις ελέγξει, ώστε να διαμορφώσει το σημερινό εργαζόμενο με εργασιακές προδιαγραφές 19ου αιώνα και παραγωγικές δυνάμεις 21ου αιώνα!
Οι επιχειρούμενες αλλαγές επιδιώκουν να συνδέσουν το «νέο σχολείο» με τη νέα αρχιτεκτονική της Αυτοδιοίκησης (σχέδιο «Καλλικράτης»), να κατακερματίσουν τον όποιο ενιαίο χαρακτήρα της Παιδείας έχει απομείνει, να διαμορφώσουν εργασιακές σχέσεις συμβατές με το «αποκεντρωμένο σχολείο» και να εντείνουν την ταξική διαφοροποίηση.
Άμεσος στόχος, που αποκρύπτεται επιμελώς, είναι η εξεύρεση πόρων για την εκπαίδευση έξω από τον προϋπολογισμό του κράτους. Τι σημαίνει όμως πρακτικά αυτό; Με δεδομένο το ιδιαίτερα χαμηλό ποσοστό του κρατικού προϋπολογισμού για την εκπαίδευση, πώς θα καταφέρουν οι δήμοι ή οι νομαρχίες να ανταποκριθούν στις χρηματοδοτικές ανάγκες; Είναι σαφές ότι οι δήμοι θα αναζητήσουν πόρους από ιδιωτικές επιχειρήσεις-χορηγούς, από νέους δημοτικούς φόρους και από εισφορές γονέων, καθώς η Τοπική Αυτοδιοίκηση έχει τη δυνατότητα να καθορίσει ανταποδοτικά τέλη για τη λειτουργία των σχολείων της περιοχής της. Αυτή, βεβαίως, είναι μια μέθοδος μετακύλησης του κόστους λειτουργίας του σχολείου για μια ακόμη φορά στον οικογενειακό προϋπολογισμό, ο οποίος ήδη στενάζει.
Με τις συγχωνεύσεις σχολείων, το υπουργείο Παιδείας επιδιώκει, εκτός των άλλων, να διαμορφώσει ένα νέο «σχολικό χάρτη», με μεγάλα «καλλικρατικά» σχολεία, όπου θα δοκιμαστούν και θα λειτουργούν τα νέα προγράμματα σύμφωνα με τις «τοπικές ιδιαιτερότητες» αλλά και με τις προτάσεις κάποιων χορηγών, και στα οποία βέβαια οι γονείς θα βάζουν ακόμη πιο βαθιά το χέρι στην τσέπη για τη «δωρεάν» Παιδεία. Η όλη επιχείρηση «ντύνεται» με την αντικατάσταση των αναλυτικών προγραμμάτων σπουδών από ένα μίνιμουμ «μετρήσιμων εκπαιδευτικών στόχων» –επεξεργασίας ΟΟΣΑ–, καθώς και με την εισαγωγή της νέας τεχνολογίας στη σχολική εκπαίδευση, ενέργεια που δεν συνδέεται μόνο με επικοινωνιακές τακτικές και επιστροφή τμήματος των κονδυλίων στην αγορά, αλλά κυρίως με την εξυπηρέτηση των προτεραιοτήτων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, με άλλα λόγια με την απόκτηση «δεξιοτήτων», δηλαδή επιφανειακών γνώσεων γύρω από τη «χρήση» της μητρικής γλώσσας, τις φυσικές επιστήμες και την τεχνολογία, και την «ικανότητα» Διά Βίου Μάθησης. Πρόκειται για τα πρώτα βήματα για το σπάσιμο του ενιαίου των εκπαιδευτικών προγραμμάτων και την προσαρμογή του σχολείου στη λογική των δεξιοτήτων.
Παράλληλα με το πρόσχημα της πολύπλευρης πληροφόρησης, της προσαρμογής στα σύγχρονα δεδομένα και στις προσκλήσεις του μέλλοντος, συσσωρεύουν γνωστικά αντικείμενα αμφίβολης αναγκαιότητας, αδιαφορώντας για την εξάντληση της παιδικής ηλικίας και για το νέο κύκλο ανισοτήτων και μορφωτικών ελλειμμάτων που δημιουργούνται. Τα Δημοτικά Σχολεία «ενιαίου αναμορφωμένου εκπαιδευτικού προγράμματος» υιοθετούν εξοντωτικούς ρυθμούς για τη μάθηση. Η διαμόρφωση του προγράμματος στη βάση 11 ξεχωριστών διδακτικών αντικειμένων για τις δύο πρώτες τάξεις, 13 για τις δύο μεσαίες και 15 για τις δύο τελευταίες αφενός δεν βοηθά τα παιδιά να ελέγξουν και να συνειδητοποιήσουν τη γνώση που τους προσφέρεται, αφετέρου μετατρέπουν το σύνθημα «η τσάντα στο σχολείο» στο πιο σύντομο ανέκδοτο.
Ωστόσο, η εκπαίδευση της ακριβοπληρωμένης αμάθειας θα δώσει τα ρέστα της στις αλλαγές στη λυκειακή βαθμίδα, οι οποίες συνοδεύονται από το πιο αλλοπρόσαλλο και επικίνδυνο για τη μορφωτική συγκρότηση των μαθητών πρόγραμμα μαθημάτων, ενώ το φροντιστηριακό στέγαστρο ετοιμάζεται να δημιουργήσει μόνιμη αποικία και στο πρώτο έτος της πανεπιστημιακής φοίτησης.
Αυτά είναι τα σχέδια του υπουργείου Παιδείας. Το αν θα γίνουν πράξη εξαρτάται αποκλειστικά από τη στάση όσων θίγονται από αυτά. Κοντολογίς, εξαρτάται από τη στάση των εκατοντάδων χιλιάδων εργαζομένων που στέλνουν τα παιδιά τους στη δημόσια σχολική εκπαίδευση, των εκατοντάδων χιλιάδων μαθητών που φοιτούν σε αυτή, καθώς και των δεκάδων χιλιάδων εκπαιδευτικών που εργάζονται σε αυτή.
Δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Επίκαιρα: 17/03/2011
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου