Στη ζούγκλα του μαυροπίνακα: τρία σημεία για τις συγχωνεύσεις σχολείων

Της
Αγγέλικας Σαπουνά

Τρεις το λάδι, τρεις το ξύδι, πέντε το λαδόξιδο: Η συνταγή του τσιγγούνη μικρομαγαζάτορα, εμβληματική φράση δηλωτική της καρμιριάς και της προσδοκίας αποκόμισης κέρδους ακόμη και από τις πιο γελοίες καταστάσεις, εμπνέει την ελέω ΔΝΤ πολιτική της κυβέρνησης σε όλα τα πεδία. Η περίπτωση των επιχειρούμενων συγχωνεύσεων των σχολείων είναι εντελώς ενδεικτική. Τρία χαρακτηριστικά παραδείγματα, από τις εισηγήσεις για σχολεία των Αθηνών:
• Στα Πετράλωνα, δυο δημοτικά σχολεία με 147 και 157 μαθητές αντίστοιχα, με 16 συνολικά τμήματα σε λειτουργία σήμερα, προτείνεται να συγχωνευθούν σε ένα σχολείο με 12 τμήματα. Ο αριθμός των μαθητών ανά τμήμα θα αυξηθεί από 19 σε 25 και θα «περισσέψουν» 4 οργανικές θέσεις δασκάλων.
• Στο Παγκράτι, δυο δημοτικά με 133 και 136 μαθητές, με 16 τμήματα και τα δυο μαζί, προτείνεται να συγχωνευτούν σε ένα σχολείο με 12 τμήματα. Ο αριθμός των μαθητών σε κάθε τμήμα θα αυξηθεί από 16 με 17 σε 22 με 23 και θα «περισσέψουν» 4 οργανικές θέσεις δασκάλων. Η εισήγηση σημειώνει ότι τα σχολεία συστεγάζονται με γυμνάσιο και οι αίθουσες, δεν χωράνε πάνω από 18 μαθητές.
• Στο Βύρωνα, δυο γυμνάσια με 221 και 214 μαθητές (9 τμήματα το κάθε σχολείο) προτείνεται να συγχωνευτούν σε ένα. Οι μαθητές ανά τμήμα αυξάνονται από 24 σε 29, κατά μέσον όρο, τα τμήματα μειώνονται σε 15 και «περισσεύουν» περίπου 1 ως 2 οργανικές θέσεις φιλολόγων και αντίστοιχα κάτι λιγότερο από άλλες ειδικότητες.
Τα σχολεία που αναφέρουμε (όπως και πλήθος άλλων που αναφέρει η εισήγηση) συστεγάζονται ήδη σε δικά τους κτίρια, άρα η συγχώνευση δεν θα επιφέρει αλλαγές στο κτιριακό (καινούργιες αίθουσες, εργαστηριακή υποδομή κ.λ.π.). Είναι, άλλωστε, οδηγία του υπουργείου Παιδείας να προκρίνονται για τις συγχωνεύσεις τα συστεγαζόμενα σχολεία. Ποιος είναι, λοιπόν, ο λόγος της συγχώνευσης;
Δεν θα βρούμε την απάντηση στα επίσημα κείμενα του ΥΠΔΒΜΘ, όπως λ.χ. το παρακάτω απόσπασμα από την εισήγηση της υφυπουργού Παιδείας κας Χριστοφιλοπούλου: «Το υπουργείο Παιδείας στο πλαίσιο σχεδιασμού λειτουργίας των σχολικών μονάδων πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, από το σχολικό έτος 2011-2012 δρομολογεί μεταβολές με στόχο την ποιοτική αναβάθμιση της παρεχόμενης εκπαίδευσης, την αξιοποίηση των υποδομών για την εφαρμογή των καινοτόμων μεθόδων διδασκαλίας για όλους τους μαθητές της επικράτειας και τη διευκόλυνση των εκπαιδευτικών για την παροχή ποιοτικών εκπαιδευτικών υπηρεσιών».
Κάποιος θα έπρεπε να μας εξηγήσει, στο σημείο αυτό, πώς θα αξιοποιηθούν καλύτερα οι ίδιες υποδομές και πώς θα διευκολυνθούν οι εκπαιδευτικοί στην ποιοτική αναβάθμιση του έργου τους και την εφαρμογή καινοτόμων μεθόδων, απλά και μόνον αυξάνοντας –ασφυκτικά– τους μαθητές ανά τμήμα. Γιατί, από καθαρά παιδαγωγική σκοπιά, ένα είναι σίγουρο: Στην πηγμένη τάξη των 25 πιτσιρικιών και των 30 εφήβων, κάθε προσδοκία σχετικά εξατομικευμένης σχέσης του διδάσκοντος με τους μαθητές απλώς εξαλείφεται, η μέριμνα της πειθαρχίας καταλαμβάνει ακόμη περισσότερο χώρο στην ώρα του μαθήματος από το ίδιο το μάθημα κι όλοι μαζί περιμένουν εναγωνίως το χτύπημα του κουδουνιού που σηματοδοτεί το τέλος της αγγαρείας. Ας προσπαθήσουμε να φανταστούμε την κατάσταση αυτή σε ώρα αρχαίων στο γυμνάσιο ή σε αποσυντονισμένα πιτσιρίκια των πρώτων τάξεων του δημοτικού, κι ας έρθει η κα υπουργός και η κα υφυπουργός να μας δείξουν πώς εφαρμόζεται στην πράξη η καινοτόμος πολιτική ποιοτικής αναβάθμισης του Νέου Σχολείου.
Ποιο είναι, λοιπόν, το απόσταγμα των λαμπρών αυτών στοχοθεσιών; Τρία σημεία:
Η κατάργηση των προσλήψεων εκπαιδευτικών για τουλάχιστον μια πενταετία, καθώς τις ανάγκες θα κληθούν να καλύψουν οι «περισσευούμενοι» από τις συγχωνεύσεις, μετακινούμενοι πυξ λαξ σε όλη την επικράτεια, ακόμη και με μετατάξεις σε άλλες υπηρεσίες, όπως ήδη έχει προαναγγελθεί (ή και ακόμη πιο εφιαλτικά σενάρια, αν οι προτάσεις των «προστατών» μας, από την τρόικα και τον ΟΟΣΑ, για απολύσεις δημοσίων υπαλλήλων, εν τέλει εισακουστούν). Η «εξοικονόμηση» επιδομάτων από τις καταργούμενες διευθυντικές θέσεις θα συμβάλλει στο γενικό καλό (μάζευε κι ας ειν’ και ρώγες...).
Το ρήμαγμα των μικρών κοινοτήτων απανταχού της επικράτειας που θα χάσουν το σχολείο του χωριού, πυρήνα κοινωνικό και πολιτιστικό της κοινότητας, ενώ τα παιδιά θ’ αναγκαστούν να μετακινούνται καθημερινά (με έξοδα των γονέων;), μακριά απ’ το οικείο τους περιβάλλον, προκειμένου να συμμετάσχουν στην κατά τα άλλα δημόσια και δωρεάν παιδεία. Η αύξηση της σχολικής διαρροής στην μεταϋποχρεωτική, αλλά και στην υποχρεωτική εκπαίδευση, μπορεί να θεωρηθεί ως προδιαγεγραμμένη.
Η αποθέωση της ταξικής επιλογής στη δημόσια εκπαίδευση. Σ’ ένα σχολείο-μεγαθήριο των απρόσωπων σχέσεων μεταξύ της μάζας των μαθητών και των αποκαμωμένων, υποαμειβόμενων και αεί γηρασκόμενων εκπαιδευτικών, όπου καμία αντισταθμιστική προσέγγιση για τους μαθητές με προβλήματα κάθε είδους – προϋποθέτουν τη μικρή ομάδα και τις εξατομικευμένες σχέσεις – δεν θα είναι εφικτή, θα επιβιώσουν όσοι «παίρνουν τα γράμματα», εξαιτίας της μόρφωσης ή του οικονομικού επιπέδου της οικογένειάς τους (με φροντιστήρια, ιδιαίτερα κ.λ.π., ακόμη περισσότερα από σήμερα), ενώ οι «καλύτεροι» θα έχουν και την εναλλακτική να επιλεγούν με εξετάσεις για τα πρότυπα-κυψέλες αριστείας, που προετοιμάζει το υπουργείο. Οι άλλοι, οι αδύναμοι, ας πάνε στον καιάδα των καταρτιστηρίων ή της ανειδίκευτης εργασίας, κι όλοι μαζί, εκπαιδευτικοί και εκπαιδευόμενοι θα ζήσουμε λαμπρές μέρες στη ζούγκλα του μαυροπίνακα. All in all is just another brick in the wall...

Η ΕΠΟΧΗ