Σύγχρονο «Ρωμαϊκόν Συμπόσιον» Τα νέα Πιλοτικά Προγράμματα

Εδώ και δύο χρόνια το Υπουργείο Παιδείας, με τις επιλογές του και την πολιτική που ακολουθεί, οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια το Ελληνικό  Σχολείο στην υποβάθμιση και την εξαθλίωση. Με το πρόσχημα της κρίσης βλέπουμε να μειώνονται δραματικά οι δαπάνες για την παιδεία. Και αυτό όχι μόνο στους μισθούς των εκπαιδευτικών αλλά και γενικότερα στις δαπάνες που αφορούν τη λειτουργία των σχολείων. Η προώθηση της υποβάθμισης της Εθνικής Παιδείας φαίνεται ότι είναι το μείζον θέμα που απασχολεί  το Υπουργείο Παιδείας. Μια χρονιά χωρίς βιβλία με στελέχη του υπουργείου να παίζουνε την κολοκυθιά για το ποιος φταίει, μια χρονιά με ελλείψεις σε εκπαιδευτικό προσωπικό, μια χρονιά με σχολειά που δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν ούτε τις τρέχουσες λειτουργικές ανάγκες. Κι όμως μέσα σ’ αυτό το μίζερο κλίμα που έχει  διαμορφώσει η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ και συνεχίζει με την υποστήριξη της ΝΔ και του ΛΑΟΣ  η φυτεμένη κυβέρνηση Παπαδήμου, εντός της  «Αυλής»  του κοινοβουλευτισμού στα «ρωμαϊκά συμπόσια» τα όργια της κατασπατάλησης χρημάτων του Ελληνικού Λαού συνεχίζονται  χωρίς καμιά αιδώ. Και οι αξιωματούχοι κάθε τομέα της «Αυλής» απολαμβάνουν ο καθένας τα «εδέσματα» όχι  πάνω σε αρχαίου τύπου ανάκλιντρα αλλά στα πολυτελή γραφεία Υπουργείων. Έτσι και του Υπουργείο «Εθνικής» Παιδείας κάνει το δικό του συμπόσιο με τα χρήματα του ΕΣΠΑ. Είναι παλιά ιστορία. Διοργάνωση σεμιναρίων, προγραμμάτων «επιμόρφωσης», ερευνών και πιλοτικών προγραμμάτων… Κι όλα αυτά κάτω από το «λάβαρο» του εκσυγχρονισμού του Ελληνικού Σχολείου.

Το «ρωμαϊκό συμπόσιο»  που γίνεται στη γιορτή των πιλοτικών προγραμμάτων δεν έχει κι ούτε  φαίνεται να έχει τελειωμό. Από την άνοιξη του 2011 το Υπουργείο  Παιδείας ανακοίνωσε την εφαρμογή των νέων προγραμμάτων σπουδών, καθώς και την προσπάθειά του να τα εφαρμόσει πιλοτικά στη σχολική χρονιά 2011 -  2012 σε έναν αριθμό σχολείων στην Ελλάδα. Αρχικά τηρήθηκε «σιγή ιχθύος». Με μια ανακοίνωση ότι στο φαγοπότι από το ΕΣΠΑ στο τραπέζι του «συμποσίου» θα πέσουν κάποια  εκατομμύρια ευρώ· αρχικά γινόταν λόγος για 16 δια στόματος των φωτισμένων επιμορφωτών ίσως και 18· ελάχιστη σημασία έχει ο ακριβής αριθμός  . Λίγο αργότερα φάνηκαν και οι προσκλήσεις των επιμορφωτών. Έτσι για να έχει λίγη επισημότητα ο «δείπνος». Και  ξαφνικά  όταν οι Έλληνες απολάμβαναν το μπάνιο τους στις υπέροχες ελληνικές παραλίες προσπαθώντας να ξεχάσουν τα όσα τραβήξανε μέχρι τότε τα νέα μέτρα της Κυβέρνησης  ΓΑΠ – ΔΝΤ, άρχισαν υπόγεια την προετοιμασία του συμποσίου. Αρχικά δημοσιεύτηκαν τα σχολεία που ορίστηκαν πιλοτικά. Και εδώ λέμε ορίστηκαν κι όχι επιλέχτηκαν και μάλιστα όπως αυτό ελέχθη δια στόματος του Ρωμαίου εκατόνταρχου της Αττικής. Δεν άργησε να πάρει ακόμα πιο επίσημη μορφή με τη δημοσίευση των σχολείων σε ΦΕΚ. Στη συνέχεια με μια σειρά εγκυκλίων ορίστηκαν οι λεπτομέρειες του προγράμματος.

Τα πρώτα προβλήματα και οι αντιδράσεις

Με την αρχή της ινδίκτου άρχισαν τα όργανα και οι  χοροί. Κλήθηκαν οι «χοροδιδάσκαλοι» που θα επιμόρφωναν του αμόρφωτους και ταπεινούς δασκάλους της μάχιμης εκπαίδευσης. Αυτοί οι καταξιωμένοι  άνθρωποι, άλλοι εν ενεργεία και άλλοι συνταξιούχοι, έπρεπε να επιμορφώσουν, αλλά και προπάντων να πείσουν τους νηπιαγωγούς, τους δασκάλους και του καθηγητές   να  χορέψουν χωρίς παρέκκλιση στη μελωδία και το ρυθμό  που θα παιανίζει η διανόηση του Υπουργείου· οι εμπνευστές αυτού του θαυμαστού έργου. Κλήθηκαν αρχικά οι διευθυντές προς «ενημέρωση» και με οδηγίες προς «γνώση συμμόρφωση». Αργότερα άρχισε να φαίνονται τα προβλήματα και η έναρξη του «Συμποσίου» καθυστερεί. Κάτω από το βάρος της «έλλειψης» των βιβλίων λόγω των «κακών παιδιών του Ελεγκτικού Συνεδρίου», με γονείς αγανακτισμένους, ανθρώπους στα όρια της παράκρουσης λόγω προβλημάτων που δημιούργησε η «σοσιαλιστική» κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ, το Ρωμαϊκό Συμπόσιο αναβάλλεται. Η επιμόρφωση το Νοέμβριο του 2011 που επιχειρήθηκε από το Υπουργείο ναυάγησε λόγω της σθεναρής αντίστασης των εκπαιδευτικών να μην δεχθούν την όποια επιμόρφωση εκτός εργασιακού τους ωραρίου.

«Έκτακτο ανακοινωθέν»

Με νέο έγγραφο, στις 14, 15 Δεκεμβρίου τα σχολεία παραμένουν κλειστά. Οι Δάσκαλοι των Πιλοτικών Σχολείων καλούνται  να παρακολουθήσουν το πρόγραμμα επιμόρφωσης. Και με νεότερο έγγραφο διευκρινίζουν ότι η επιμόρφωση θα γίνει και Παρασκευή 16 Δεκεμβρίου μετά τις 15:30 μμ. Έπρεπε να συμπληρωθούν οι μαθητοώρες για να τσεπωθεί το παραδάκι.

Νέες αντιδράσεις

Η αντίδραση των εκπαιδευτικών και πάλι αρχίζει να διαφαίνεται στον ορίζοντα. Με την έναρξη του καταπληκτικού προγράμματος επιμόρφωσης ο αέρας μύριζε αντίδραση. Λες να βγει κανένας Spartacus και να του χαλάσει το τραπέζι;  Και νιώθοντας ότι δεν πρόκειται κανείς εκπαιδευτικός να συμμετάσχει ανακοινώνουν την σύμπτυξη του προγράμματος. Η Επιμόρφωση θα διαρκέσει μόνο δύο μέρες αλλά μέχρι τις 15:30 μμ. Μετά την άμεση αντίδραση εκπαιδευτικών αναδιπλώνονται και πάλι. «Συμπτύσσεται» και πάλι το πρόγραμμα  μέχρι τις 14:00. Τέλεια! Οι υπογραφές να μπουν και να τσεπωθεί το παραδάκι!!! Ήρθαμε που ήρθαμε, να μη φάμε;   

Στο δια ταύτα.

Το σεμινάριο άρχισε με μια αναδρομή στις διάφορες παιδαγωγικές θεωρίες. Οι επιμορφωτές δέχονταν συνεχώς ερωτήματα διαμαρτυρίας από όλες τις ομάδες εκπαιδευτικών. Διαφαίνονταν καθαρά ότι ο σκοπός του ήταν να μας πείσουν να εφαρμόσουμε στο ακέραιο  το πρόγραμμα. Πολλοί από τους επιμορφωτές «δεν δέχονταν μύγα στο σπαθί τους». Σε ερωτήσεις που τους υπέβαλαν αρκετοί δάσκαλοι για το πόσα τους έταξαν για να μας πείσουν, απαντούσαν με τη έξυπνη απάντηση: «εμείς δεν έχουμε πληρωθεί ακόμα». Λες και θα πληρώνονταν χωρίς να έχουν επιμορφώσει εκπαιδευτικούς. Μα τι λέτε τώρα, πού ζούμε σε τι κράτος που θα έκανε κάτι τέτοιο. Την πρώτη μέρα λοιπόν στο σεμινάριο  αυτού του super wow   σχολείου δεν ακούσαμε τίποτα παραπάνω από τις γνωστές σε όλους εμάς του δασκάλους.  Στην ερώτηση που έγινε από δασκάλους ότι το «πιλοτικό» σημαίνει στην ουσία αποδοχή και συνεργασία από τη σχολική κοινότητα άρα αν κάποιοι δεν θέλουν να ενταχτούν, απάντησαν ότι μπορούν να μην το κάνουν και μάλιστα χωρίς να έχουν υπηρεσιακές επιπτώσεις. Τώρα αν τ’ ακούσει αυτά ο Ρωμαίος εκατόνταρχος, θα γίνει και πάλι το  «σώσε». Όπως έγινε και στην ενημέρωση των  διευθυντών, όταν από στόματος επιστημονικού υπεύθυνου του προγράμματος  ακούστηκε η ίδια απάντηση, η τοπική διοίκηση απάντησε δια στόματος του εκατόνταρχου ότι τα σχολεία ορίστηκαν και δεν επιλέχτηκαν.  Άρα μόκο. Δεν μιλάει κανείς γιατί θα στείλω τη λεγεώνα. Την πρώτη μέρα λοιπόν βιώσαμε απλώς την προπαγάνδα.

Το διάλειμμα

Όταν λοιπόν οι δάσκαλοι μετά από τόση νοητική προσπάθεια να καταλάβουν αυτούς τις πρωτόγνωρες, νεωτεριστικές αντιλήψεις για την εκπαίδευση κουράστηκαν και έκαναν διάλειμμα –  το ίδιο και οι εκπαιδευτές, μας περίμενε μια έκπληξη στο χώρο του σχολείου. Ένα καλό φαγοπότι από catering. Έτσι να μην ξεχνάμε ότι βρισκόμαστε σε «συμπόσιο». Μια κι η πείνα χτύπησε την πόρτα μας, να την ξεχάσουμε λίγο. Ε, όπως και να το κάνουμε «νηστικό αρκούδι δε χορεύει». Βέβαια κανείς από «πεινασμένους δασκάλους»  δε σκέφτηκε ότι κινδυνεύουν  για άλλη μια φορά να τους κατηγορήσουν με τη γνωστή κατηγορία: «Μαζί τα φάγαμε».

Η δεύτερη μέρα

Η δεύτερη μέρα αφιερώθηκε σε πρακτικές μορφές διδασκαλίας κι όλα αυτά πάνω στο Νέο Πρόγραμμα σπουδών. Και πάλι δεν έλειψαν οι αντιδράσεις από τους εκπαιδευτικούς, που έβλεπαν να διαδραματίζεται για μια ακόμη φορά το ίδιο έργο μπροστά τους.  Και τη δεύτερη μέρα το πρόγραμμα κύλισε συμπτυγμένο μέχρι τις 14:00. Και πάλι υπήρχε πίεση για να υπογραφούν τα παρουσιολόγια, προκειμένου να εισπραχθεί το αναλογούν ποσό από το ΕΣΠΑ. Ε τι τσάμπα θα δουλεύουμε;

Το Συμπέρασμα

Όλο το σεμινάριο απλά ήταν προσανατολισμένο στον να πεισθούν οι δάσκαλοι ώστε να εφαρμόσουν το πιλοτικό πρόγραμμα.  Προκειμένου να αποκτήσει και κάποια αίγλη και σοβαρότητα το πρόγραμμα γίνονταν αναφορές σε θεωρίες που λίγο πολύ γνωρίζουν όλοι οι εκπαιδευτικοί.

Τι το καινούργιο;

Τα βιβλία που άλλαξαν το Σεπτέμβριο του 2006 στην ουσία εισήγαγαν μια νέα αντιμετώπιση της διδασκαλίας. Σαφώς ήταν κάτι που έπρεπε να γίνει. Ήταν και κάτι που ζητούσαν χρόνια τώρα οι δάσκαλοι στα σχολεία. Τα βιβλία παρουσιάστηκαν από τις συγγραφικές ομάδες όπως παρουσιάζουν οι «πλασιέ» τα προϊόντα τους.  Πολλοί από αυτούς του πανεπιστήμονες βγήκαν ακόμα και στα κανάλια  τότε με υπεροπτικό ύφος προκαλώντας την εκπαιδευτική κοινότητα. Στο «σεμινάριο» δεν ειπώθηκε τίποτα το ιδιαίτερο. Αναφορές στις αλλού μικρές και αλλού μεγαλύτερες αλλαγές πάνω στην ύλη των μαθητών. Αξιοσημείωτη αναφορά των επιμορφωτών όταν βομβαρδίζονταν με απορίες των δασκάλων ήταν «αυτά μου είπαν να σας πω αυτά σας λέω».

Και να τώρα, εν μέσω κρίσης, για να θυμηθούμε ότι «η Ελλάδα ποτέ δεν πεθαίνει» και άλλα σεμινάρια. Με τίτλο το πώς να δουλέψουμε τα καινούργια. Αναφορές σε μεθοδολογίες γνωστές τόσο από τις σπουδές στα πανεπιστήμια όσο και τα διάφορα εγχειρίδια που συνόδευαν το νέο πακέτο. Η διαφορά είναι στο ότι το βιβλίο μπαίνει σε δεύτερη μοίρα. Τώρα μπαίνει ο φάκελος του δασκάλου. Κι οτιδήποτε πάει στραβά  δεν θα φταίνε οι σχεδιαστές του προγράμματος αλλά ο δάσκαλος που δεν σχεδίασε σωστά το μάθημά του, και δεν έδωσε το σωστό και απαραίτητο υλικό στο μαθητή.  Ποιος φταίει; Ο δάσκαλος!

Βέβαια όταν ρωτήθηκαν οι επιστημονικοί μέντορες για το πώς θα αναπαραχθεί το υλικό που θα βρίσκεται πλέον ψηφιακά στο διαδίκτυο, η απάντηση ήταν απλή. «Φωτοτυπίες» Και δω γελάμε. Γνωρίζει όλος ο κόσμος ότι τα φωτοτυπικά τα «παίξανε» το πρώτο δίμηνο στα σχολεία. Απλά γιατί ο φόρτος εργασίας ήταν πέρα από τον αναμενόμενο. Το κόστος συντήρησης και επισκευής αρκετά μεγάλο. Και με την κρίση που έχουμε στα οικονομικά, πολλές φορές αδύνατο.

Στην ερώτηση αν θα έχουμε βιβλία του χρόνου, οι απαντήσεις ήταν: Δεν ξέρω, πιστεύω πως ναι, ελπίζω ναι, ή και για του πιο τολμηρούς gladiators του προγράμματος «το βιβλίο δεν είναι απαραίτητο».

Κι σ’ αυτήν την τελευταία απάντηση είναι να μένει κανείς. «Δεν είναι απαραίτητα». Δηλαδή μια και θα υπάρχει το υλικό στο διαδίκτυο θα μπορεί κάθε ένας να το «κατεβάσει» και να το τυπώσει· φυσικά με δικό του κόστος. Με λίγα λόγια οδεύουμε προς την κατάργηση της δωρεάν χορήγησης βιβλίου στο μαθητή. Εξάλλου το πείραμα πέτυχε φέτος. Αρκετοί γονείς ξηλώθηκαν και είτε αγόρασαν τα βιβλία των παιδιών τους, είτε πλήρωσαν τις φωτοτυπίες. Ε! όπως δεν αντέδρασαν φέτος δεν θα αντιδράσουν και του χρόνου.

Συμπερασματικά.

Το πιλοτικό πρόγραμμα αυτό σχεδιάστηκε και επιχειρείται η εφαρμογή του χωρίς να ερωτηθεί η σχολική κοινότητα. Το υπουργείο ευαγγελίζεται ότι θα εφαρμοστεί σε όλη την επικράτεια από του χρόνου ακόμα κι αν αποτύχει.  Σκοπός είναι να μεταφερθούν ευθύνες από το υπουργείο και τα άλλα αρμόδια όργανα στις πλάτες των εκπαιδευτικών. Να δοθεί ένα άλλοθι στην αξιολόγηση που επιχειρεί το υπουργείο. Με τον εκπαιδευτικό χωρίς καλή υλικοτεχνική υποστήριξη, ευάλωτο στην αρνητική αξιολόγηση που θα κάνουν διάφοροι ιεροεξεταστές της νέας τάξης πραγμάτων. Τη δημιουργία ανισοτήτων στη εκπαίδευση μια και μειώνονται οι δαπάνες για τα σχολεία και αυτά θα πρέπει να αναζητούν χορηγούς για την αναπαραγωγή υλικού και την υλικοτεχνική στήριξή τους.

Τα μηνύματα  τα λάβαμε, και είναι ο προπομπός για τα δεινά που έρχονται στο δημόσιο σχολείο. Είναι επιτακτική ανάγκη για τον καθένα μας, αν σέβεται πρώτα απ’ όλα τον εαυτό του, να πάψει να φοβάται και να αντισταθεί. Γονείς και εκπαιδευτικοί πρέπει να είμαστε όλοι μαζί στο ίδιο μέτωπο. Πρέπει να αντισταθούμε αρνούμενοι την εφαρμογή τέτοιων προγραμμάτων, χωρίς καμιά ουσία, με σκοπό την κατασπατάληση  του δημόσιου χρήματος. Πρέπει, όσο κι αν αυτό φαίνεται αδιανόητο σήμερα , να ζητάμε πάντα την αύξηση δαπανών για την παιδεία. Το αίτημα παλιό αλλά πάντα επίκαιρο. Δημόσια και δωρεάν παιδεία για όλους.

Δ. Νασιόπουλος 
Δάσκαλος