Η ταξική συνείδηση επέστρεψε

Πολλές φορές και επί πολλές ημέρες, ο τοπικός σταθμός του Εθνικού Δημοσίου Ραδιοφώνου, όντως, χρησιμοποιούσε στον αέρα τη λέξη που αρχίζει από «τ». Όχι καμιά άλλη λέξη – αλλά τη λέξη «τάξη». Ναι, αυτό το πιο ακατονόμαστο θέμα: την κοινωνικο-οικονομική τάξη και τον τρόπο με τον οποίο αυτή καθορίζει την τύχη των εκατομμυρίων Αμερικανών

Της Σούζαν Ντάγκλας

Η ντοπιολαλιά μας κρύβει τις πολύ πραγματικές ταξικές διαιρέσεις της χώρας, με εξοντωτικές, ακόμα και θανατηφόρες, συνέπειες.
Ο όρος «μεσαία τάξη» χρησιμοποιείται επιδέξια στις Ηνωμένες Πολιτείες για να συμπεριλάβει σχεδόν τους πάντες, ενώ ο όρος «εργατική τάξη» αποφεύγεται (ακούγεται υπερβολικά μαρξιστική). Ακόμα και τα σηματάκια και τα συνθήματα των διαδηλωτών του Occupy για το «99%» αποκρύπτουν τις πολλαπλές και συχνά έντονες διαφορές στο εσωτερικό του εν λόγω 99%.

H ταξική θέση επηρεάζει τα πάντα: την πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη, την εκπαίδευση, τον τόπο όπου ζει κανείς, σε ποια εστιατόρια τρώει, τη διατροφή, τις σταδιοδρομίες, το εισόδημα, τις φορολογικές ελαφρύνσεις, το κόστος της πίστωσης που παίρνει, ποιον και πότε θα παντρευτεί, ποιος παλεύει και πεθαίνει για τη χώρα μας, και ούτω καθεξής. Όμως, με τις εθνικές εμμονές των ΜΜΕ για το φύλο, τη φυλή και την εθνότητα, η τάξη είναι μάλλον το λιγότερο προβεβλημένο γνώρισμα δομικής ανισότητας στη χώρα. Τον Νοέμβριο, το Michigan Radio, που ανήκει στο Εθνικό Δημόσιο Ραδιόφωνο, έβγαλε στον αέρα μια σειρά 11 εκπομπών με τίτλο «Η κουλτούρα της τάξης», που άνοιξε την είσοδο, δείχνοντας τι κρύβει η σπηλιά της Αμερικής των ανισοτήτων.

Ας ξεκινήσουμε με το νομικό σύστημα. «Ίσως να μην υπάρχει άλλη στιγμή της ζωής όπου να είναι τόσο εμφανής η ταξική διαφορά, από τη στιγμή που κατηγορείται κανείς για έγκλημα», τονίζει στο έργο του για την τάξη και τα δικαστήρια ο δημοσιογράφος Λέστερ Γκρέιχαμ. Αν ανήκει κανείς στην ανώτερη μεσαία τάξη, ή ακόμα και στην πραγματικά μεσαία τάξη, θα προσλάβει δικηγόρο, και όσο πλουσιότερος είναι, τόσο περισσότερες επιλογές έχει. Αλλά αν κανείς είναι άτομο με χαμηλά εισοδήματα, και του έχουν διορίσει δημόσιο συνήγορο στο Μίσιγκαν, την έχει «βάψει» πατόκορφα: Η πολιτεία κατατάσσεται στην 44η θέση όσον αφορά στη χρηματοδότηση των δημόσιων συνηγόρων. Η έκθεση σημειώνει, επίσης, ότι στο Ντιτρόιτ, πέντε μερικής απασχόλησης δημόσιοι συνήγοροι χειρίζονται φόρτο εργασίας έως και επτά φορές πάνω από τον εθνικό μέσο όρο πλήρους απασχόλησης του δημόσιου συνηγόρου. Οι ίδιοι φτάνουν να δαπανούν κατά μέσο όρο 32 λεπτά για κάθε υπόθεση. Ο Γκρέιχαμ προσωποποιεί αυτές τις στατιστικές και αναφέρει την περίπτωση του Νταίηβιντ Τάκερ, του οποίου ο δημόσιος συνήγορος ήταν εντελώς απροετοίμαστος για το δικαστήριο. Το αποτέλεσμα; Ο Τάκερ έχασε τέσσερα χρόνια από τη ζωή του στη φυλακή, προτού τελικά ανατραπεί η απόφαση για την καταδίκη του.

Σε εκπομπή του Radio Michigan για τη στρατιωτική θητεία μάς υπενθύμισαν (κι έτσι πρέπει) ότι είμαστε σε πόλεμο κατά την τελευταία δεκαετία. Οι άνθρωποι στρατολογούνται στις ένοπλες δυνάμεις, όχι φυσικά για λόγους πατριωτισμού, αλλά και επειδή δεν μπορούν να βρουν δουλειά, ειδικά στο Μίσιγκαν. Κι όταν απολύονται; Το ποσοστό ανεργίας για τους βετεράνους είναι μόλις πάνω από 13 τοις εκατό, ενώ το ίδιο ποσοστό είναι υψηλότερο για τους μετά την 11η Σεπτεμβρίου 2001 βετεράνους.

Υπάρχουν και άλλα παραδείγματα. Θέλουμε ας πούμε να πιστεύουμε ότι η φυλάκιση των οφειλετών είναι κατάλοιπο του 19ου αιώνα. Αυτό δεν ισχύει για τους άπορους. Ας πούμε ότι έχετε καταστεί άτομο με ειδικές ανάγκες ή ότι χάσατε τη δουλειά σας και οφείλετε τη διατροφή του/των παιδιού/παιδιών, την οποία δεν μπορείτε να πληρώσετε. Μια μητέρα στο Μίσιγκαν, που βρέθηκε σε αυτή την κατάσταση, ρίχτηκε στη φυλακή για 43 μέρες μέχρι να τη βγάλουν το Πρόγραμμα Αθωότητας του Μίσιγκαν και η Αμερικανική Ένωση για τα Πολιτικά Δικαιώματα (ACLU).

Διάφορες αποκαλύψεις σε θέματα φυλετικών διαχωρισμών στη στέγαση, και ειδικότερα σχετικά με το «κοκκίνισμα» -την άρνηση των τραπεζών να δανείσουν χρήματα σε κατοίκους με χαμηλά εισοδήματα, κατά κύριο λόγο σε Αφροαμερικανικές γειτονιές- κατέστησαν παράνομη αυτή την πρακτική (αν και αυτή εξακολουθεί να υφίσταται). Ο διαχωρισμός ανάλογα με την τάξη, όμως, παραμένει απολύτως νόμιμος και ευρέως εφαρμοζόμενος. Είναι τα άτομα με χαμηλό εισόδημα αυτά που υποχρεώνονται να ζουν δίπλα στη βρωμιά και σε εργοστάσια που ξερνούν ρύπανση, αποτεφρωτήρες και χώρους εναπόθεσης απορριμμάτων, με συχνά θανατηφόρο κόστος για την υγεία αυτών που ζουν κοντά σε μια βαριά βιομηχανία. Μια γυναίκα που ζει στο νοτιοδυτική Ντιτρόιτ μέτρησε 17 γείτονές της που έχουν πεθάνει από καρκίνο.

Πράγματι, η έκθεση σημειώνει ότι, ενώ ο φυλετικός διαχωρισμός στον τομέα της στέγασης βρίσκεται σε ύφεση μεταξύ της αύξησης των περίκλειστων κοινοτήτων στο ένα άκρο και τις κατασχέσεις από την άλλη, ο ταξικός διαχωρισμός εντείνεται. Ένα άλλο αποτέλεσμα: Όπως τονίστηκε στη σειρά, «σήμερα πια σε πολλές περιοχές οι άνθρωποι καταλήγουν να βλέπουν και να μιλούν μόνο με ανθρώπους που βγάζουν τα ίδια λεφτά μ’ αυτούς, κατοικούν σε σπίτια που έχουν το ίδιο μέγεθος με το δικό τους, έχουν τις έγνοιες και τις ανησυχίες που έχουν άνθρωποι ακριβώς σαν αυτούς. Δεν αλληλεπιδρούν με τους ανθρώπους άλλων τάξεων. Χωρίς αλληλεπίδραση, δεν υπάρχει καμιά βάση για κατανόηση αυτών των «άλλων».

Αυτό που είναι ασυνήθιστο για την «Κουλτούρα της Τάξης» είναι ότι αντιλαμβάνεται την τάξη ως ένα ευρύ και ισχυρό διαρθρωτικό χαρακτηριστικό ολόκληρης της κοινωνίας μας. Πόσο αναζωογονητικό θα ήταν αν άλλα μέσα ενημέρωσης ακολουθούσαν και έπαιρναν στα σοβαρά τη θεμελιώδη οργή των διαδηλωτών του Occupy, και άρχιζαν να φέρνουν κι αυτά στην επιφάνεια αυτό το ανείπωτο θέμα και τις συνέπειές τους για την αλλαγή της ζωής…

H Susan J. Douglas είναι καθηγήτρια Επικοινωνίας στο Πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν και του αριστερού περιοδικού In These Times. Βιβλία της: «Listening In: Radio and the American Imagination», "The Mommy Myth: The Idealization of Motherhood and How It Has Undermined Women," (με την Meredith Michaels).Το πιο πρόσφατο βιβλίο είναι το “Enlightened Sexism: The Seductive Message That Feminism’s Work is Done” (2010).

Μετάφραση: Θανάσης Τσακίρης
Πηγή: Εντός Εποχής
Σούζαν Ντάγκλας
REDNotebook